سافت استارتر زیمنس همانطور كه از نامش پيداست وسيله ای است جهت راه اندازی الكتروموتورها بصورت نرم و تدریجی.
با سافت استارتر نمي توان همه موتورها را راه اندازي كرد. چون موتورها تنوع زيادي دارند و سافت استارتر برای گونه خاصي از آنها مناسب است اين موتورها درصنعت به موتورهاي سه فاز القایی يا قفس سنجابی معروفند.
ما مي توانيم موتور سه فاز را مستقيماً به برق سه فاز زده و راه اندازي كنيم. به اين روش راه اندازي، راه اندازی مستقيم يا Direct Online و يا DOL مي گويند اگر شما مستقيماً موتور را به برق سه فاز وصل كنيد، هيچ كنترلي در راه اندازي آن نخواهيد داشت. در حاليكه سافت استارتر به شما امكان كنترل پريود راه اندازی را مي دهد.
در خيلي از اوقات ما نيازی به اعمال نظارت و كنترل در راه اندازي موتور نداريم. مثلاً در خيلي ازكاربردهاي با موتورهاي توان پايين. اما هنوز موارد زيادی وجود دارند كه بايد راه اندازي با كنترلرهای مناسب صورت بگيرد.
باید توجه كنیم كه هنگام راه اندازی یك موتور سه فاز یك سری اتفاقات الكترویكی و مكانیكی رخ میدهد كه متفاوت از حالت كار دائم موتور پس از راه اندازی است مثلاً در هنگام راه اندازی موتور جریان خیلی بیشتری نسبت به حالت دائم آن از شبكه می كشد. اگر موتور كوچك باشد اشكال خاصی ایجاد نمی شود ولی در صورت بزرگ بودن موتور ممكن است، این جریان زیاد را برق كارخانه نتواند براحتی تأمین كند! مثلاً كشیدن جریان ناگهانی زیاد از برق كارخانه ممكن است باعث افت ولتاژ لحظه ای شده و در كار سایر تجهیزات برقی و الكترونیكی اختلال ایجاد شود.
راه انداز نرم موتور (سافت استارتر زیمنس) وسیله ای است كه جریان راه اندازی موتور را كاهش می دهد.
در واقع ما با تنظیم سافت استارتر زیمنس جریان راه اندازی موتور را به میزان مورد نیاز محدود می كنیم و اجازه كشیدن جریان های زیاد را از برق كارخانه به موتور نمی دهیم.
یكی از قابلیتهای اصلی راه انداز نرم موتور محدود كردن جریان راه اندازی است ولی هنوز راه انداز نرم قابلیتهای دیگری نیز دارد.
مفهوم "نرم" در راه انداز نرم موتور چیست؟
مفهوم "نرم" به ویژگیهای متفاوتی دلالت می كند. مثلاً نرم به این معناست كه جلوی تنشهای الكتریكی و مكانیكی گرفته میشود. ازسوی دیگر نرم به این معناست كه موتور تدریجاً دور میگرد و به دور نامی خود می رسد. به صورت طبیعی مدت زمان راه اندازی در هنگام استفاده از سافت استارتر بیشتر از حالت اتصال مستقیم موتور به شبكه است .به عبارت دیگر سافت استارتر جلوی فشارهای وارده به موتور را در هنگام راه اندازی می گیرد.
یك مثال : حتماً گاهی اوقات در خیابان بعضی جوانها را در هنگام Take Up دیده اید! و فشار زیادی كه به لاستیكها و موتور وارد میشود را حس كرده اید! وقتی موتور را مستقیماً به برق وصل می كنیم شرایط راه اندازی شباهت به Take Up ناگهانی اتوموبیل دارد. بدیهی است كه شما اتومبیل خود را به این صورت راه اندازی نمی كنید بلكه با كنترل مناسب سرعت خودرو را به تدریج افزایش می دهید و آنرا به سرعت مطلوب می رسانید. به این ترتیب عمر مفید موتور واتصالات و كوپلینگهای مكانیكی و بار افزایش پیدا میكند. چون راه اندازی تحت تنش هم به برق كارخانه فشار می آورد و هم به لحاظ مكانیكی به اجزای چرخان فشار می آورد و استهلاك آنها را بالا می برد. می توانیم بگوئیم كه راه انداز نرم موتور وسیله ای است جهت راه اندازی الكتروموتورهای سه فاز بصورت كنترل شده.
راه انداز نرم موتور خواصهای دیگری هم دارد، بسته به مشخصات طراحـی و كـاربرد، سافت استارتر ها متنوع بوده و قابلیتهای دیگری علاوه بر قابلیت اصلی خود دارند.
سافت استارتر ها علاوه بر تفاوت در روشهای مختلفی كـه برای راه اندازی اعمال می كنند. در میزانی كه موتور و خود را حفاظت می كنند هم تفاوت دارند. مثلا یك سافت استارتر موتور پشرفته می تواند به طور كامل موتور را در مقابل هر نوع خطا حفاظت كند.
سافت استارتر كارهائی از قبیل بـی متـال و كنترل فاز و ... را نیز انجام می دهد و حفاظت های بیشتری را نیز می تواند اعمال كند.
بصورت مدار الكترونیكی از یك راه انداز نرم چگونه استفاده مـی شود?
سافت استارتر زیمنس كار كنتاكتور ورودی موتور را نیز انجام می دهد كه بستگی به مدل سافت استارتر دارد.
بطوركلی سافت استارترها به دو نوع بیسیك و مجهز تقسیم می شوند.
1. در مدلهای بیسیك یك كنتاكتور بای پاس با سافت استارتر پارالل می شود كه پس از راه اندازی موتور كنتاكور مذكور عملاً سافت استارتر را بای پس كرده و از مدار خارج می كند.
2. اما در مدلهای سافت استارتر زیمنس مجهز كنتاكتور، بای پس و نیازخارجی مورد نیاز نیست. بطور مثال در سافت راستارترهای 3RW4024-1BB14 كنتاكتور بای پس وجود دارد.
بای پس یعنی چه :
یعنی آنرا از مدار خارج كنید و از مسیر دیگری برق موتور را تأمین كنید به عبارتی یك كنتاكتور بصورت موازی با سافت استارتر نصب می شود. و این كنتاكتور پس از راه اندازی موتور توسط خود سافت استارتر تغذیه شده و كنتاكتهای آن وصل می شود و برق بطور مستقیم به موتور اعمال می شود.
با توجه به اینكه جریان از مسیر خارج ازسافت استارتر به موتور وصل میشود. سافت استارتر چگونه موتور را در مقابل اضافه جریان حفاظت می كند؟
یك مدار ابتدائی سافت استارتر نمی تواند موتور را در مقابل اضافه جریان حفاظت كند، در واقع یك سافت استارتر مجهز به راحتی این كار را انجام می دهد. قبلاً گفتیم كه سافت استارترها مدلهای مختلفی دارند.
برق سه فاز به ورودی سافت استارتر وارد میشود و مجدداً از آن خارج میشود در بین راه ترانس های اندازه گیری جریان قرار دارد. بنابراین سافت استارتر با كمك این ترانس ها دقیقاً جریان موتور را اندازه می گیرد. از آن كامل تر سافت استارترهای كاملاً مجهز هستند كه اساساً در آنها نیاز به نصب كنتاكتور خارجی نیست.
سافت استارتر زیمنس
سافت استارتر زیمنس وسیله ای برای راه اندازی نرم و تدریجی الکتروموتور میباشد.
در کلیه کارخانجات و واحد های صنعتی جهت راه اندازی الکتروموتورهای زیمنس از دو روش عمده ضربه ای و روش نرم استفاده می شود.
در روش ضربه ای عمدتاً شامل نصب کنتاکتور زیمنس به صورت ستاره مثلث برروی تابلوبرق نصب می شود که دارای عمرکمتری نسبت به روش نرم دارد.
در روش نرم از سافت استارتر زیمنس استفاده می شود که الکتروموتور به صورت تدریجی وارد مدار می شود وآسیب کمتری نسبت به حالت ضربه ای دارد. در روش نرم، سافت استارتر زیمنس تنها یک کابل 3 رشته به سافت استارتر متصل می شود و بنابراین صرفه جویی قابل توجهی درهزینه کابل نسبت به حالت ضربه ای و کنتاکتور دارد.
سافت استارترهای زیمنس دارای کنتاکتور BYPASS داخلی است.
وظیفه ی این کنتاکتورها این است که پس از اتمام مراحل راه اندازی نرم دیگرنیازی به تریستور نیست و میتوان برای افزایش طول عمر این قطعات آنها از مدارخارج و کنتاکتور BYPASS وظیفه اتصال کامل ورودی سافت استار زیمنس را برعهده دارد که باعث می شود جریان مصرفی موتور از این کنتاکتور عبورکند و اتلافی در کلیدهای نیمه هادی یا همان تریستورها نباشد.
سافت استارتر زیمنس آنالوگ 3RW
شرکت زیمنس سافت استارتر آنالوگ را در سه مدل 30، 40، 44 طراحی کرده است. مانند هر سافت استارتر دیگر برای راه اندازی با گشتاور کم کاربرد دارد.
سافت استار زیمنس سری 3RW40 دارای کنتاکتور بای پس می باشد لذا پس از راه اندازی الکتروموتور، موتور مستقیما از طریق این کنتاکتور به شبکه وصل شده و المان های نیمه هادی سافت استارتر از مدار خارج می شوند.
این مدل از سافت استارتر های آنالوگ زیمنس با کنتاکتور بای پس داخلی و دارای حفاظت‌های مورد نیاز الکتروموتور مناسب جهت پمپ‌های ساده و حرارتی، پمپ‌های هیدرولیک، پرس‌ها، نوار نقاله، پله برقی، فن‌های کوچک و دمنده‌های گریز از مرکز میباشد.
